Tentoonstelling Lekker Joods. Een wereld op tafel.

Het Joods Historisch Museum heeft een tijdelijke tentoonstelling die geheel gewijd is aan de Joodse keuken.

Lekker Joods, Een wereld op tafel geeft een mooi overzicht van de Joodse keuken en alles wat daarbij komt kijken. Er ging een wereld voor me open, want ik wist er maar weinig van. Veel meer dan matzes had ik uit mezelf niet kunnen verzinnen en er blijkt natuurlijk veel meer op het menu te staan. Matzes zijn ongerezen broodkoeken gemaakt van meel en water. Er mag geen rijzingsmiddel inzitten. Ze moeten gemaakt zijn van tarwe, gerst, spelt, rogge en haver.
De tentoonstelling is ingedeeld in “blokken” met een eigen onderwerp zoals: kippensoep, couscous, vis, bagels enz. .Overal staat uitleg bij en vaak liggen er voorwerpen bij die met het betreffende onderwerp te maken hebben. Er zijn ook diverse korte video’s te zien en er liggen kookboeken om door te bladeren.

In de Tora staan de spijswetten beschreven waar je je aan houdt als je koosjer (van het Hebreeuwse kasjer dat toegestaan betekent) eet. Zoogdieren mogen bijv. alleen gegeten worden als ze gespleten hoeven hebben en herkauwen; vissen alleen als ze schubben hebben en insecten mogen niet gegeten worden, dus de sla wordt erg goed gewassen. Er zijn zelfs hulpmiddelen voor om groente op ongewenste beestjes te zoeken.

De Talmoed en latere wetboeken beschrijven hoe er met de regels van de Tora omgegaan moet worden en ook nu nog wordt er gediscussieerd over de interpretatie van deze regels.

Eieren worden nauwkeurig bekeken om te checken of er geen bloed in zit en vlees wordt goed afgespoeld en soms gezouten om het laatste bloed eruit te halen. Er mag nl geen spoortje bloed in het eten zitten.
Vlees wordt onder zeer strenge voorwaarden ritueel geslacht. Er is in Nederland maar 1 slager die dat mag en die heeft een uitgebreide opleiding gehad. In een video vertelde deze man dat je tijdens de opleiding de eerste 2 jaar alleen maar messen mag slijpen, maar daar nog niet mee mag slachten. Rituele slacht mag het dier geen pijn doen, dus het mes moet vlijmscherp zijn en nog niet het kleinste braampje hebben. Het dier mag alleen maar via een halssnede geslacht worden.

De meest ontroerende video vond ik die van de mevrouw die matzeballen maakte. Zij vertelde dat haar ouders niet teruggekomen zijn uit de oorlog, maar dat zij later wat foto’s en en een pan uit haar ouderlijk huis in handen heeft gekregen. Deze pan heeft dus een enorme emotionele waarde en ze kon vanaf toen de traditie van de kippensoep met matzeballen voor de Pesach doorzetten met de familiepan.
Met Pesach wordt de bevrijding van de slavernij en de uittocht uit Egypte gevierd. De Joden zijn zo gehaast vertrokken dat het deeg geen tijd had om te rijzen. Daarom wordt in de week na de Pesach geen gerezen brood of andere gerezen deegwaren gegeten.Op de eerste avond van de Pesach worden matzes gegeten.

Kippensoep is ook een bekend Joods gerecht. Vroeger werd de hele kip gebruikt, inclusief maag, lever en pootjes. Er werd grote waarde gehecht aan de medicinale werking die aan kippensoep toegeschreven werd.

Verder is er in de tentoonstelling o.a. nog aandacht voor Kugel met peren (ga ik eens naar op zoek, lijkt me lekker), gefilte fisj, pom en couscous.